Μαυροκατακαλών

Επώνυμο ανώτατων αξιωματούχων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. 1. Γρηγόριος (11ος αι.). Κατατάχθηκε από νεαρή ηλικία στον στρατό και πήρε μέρος σε διάφορες εκστρατείες επί Ισαακίου Α’ Κομνηνού (1057-59), Κωνσταντίνου Γ’ Δούκα (1059-67), Ρωμανού Δ’ Διογένη (1067-71), Μιχαήλ Ζ’ (1071-78) και Νικηφόρου Γ’ Βοτανειάτη (1078-81). Τέλος, ως στρατηγός, ακολούθησε τον Αλέξιο Α’ Κομνηνό στην εκστρατεία του εναντίον των Πετσενέγων, οι οποίοι είχαν εισβάλει στη Βουλγαρία (1088). 2. Μαριανός (11ος-12ος αι.). Το 1108 διορίστηκε από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ Κομνηνό διοικητής του βυζαντινού στόλου που βρισκόταν στην Αδριατική θάλασσα. Τον ίδιο χρόνο κατόρθωσε και απόκοψε τις συγκοινωνίες του ηγεμόνα της Κάτω Ιταλίας Βοημούνδου, που είχε εκστρατεύσει στην Αλβανία και τον εξανάγκασε, εξαιτίας της έλλειψης ανεφοδιασμού, να συνθηκολογήσει και να γυρίσει άπρακτος στην Ιταλία. 3. Νικόλαος (11ος αι.). Διοικητής των βυζαντινών στρατευμάτων στη βόρεια Θράκη. Επί Αλεξίου Α’ Κομνηνού νίκησε τους Πετσενέγους και σκότωσε τον ηγεμόνα τους Τζεγλού. Το 1097 διορίστηκε διοικητής του βυζαντινού στόλου που βρισκόταν στην Αδριατική για να επιτηρεί τις κινήσεις του στόλου των δυνάμεων της Α’ Σταυροφορίας.